Drveni molitveni prostori

Kako je Bosna i Hercegovina oduvijek bila bogata šumama i drvetom, ta se osobina pod utjecajem tradicionalnog graditeljstva prenijela i na vjersku arhitekturu. Jedan takav primjer su drvene džamije. Nekada ih je bilo mnogo. Međutim, kroz historiju se mijenjao izgled gradova i sela, a vremenske neprilike i ratovi su uništavali krhku drvenu arhitekturu. Tako su i male drvene džamije iščeznule. Danas su sačuvane samo četiri: u Bužimu, Solunu kod Olova, Tuholjima kod Kladnja i u Priluku kod Živinica. Ove džamije su uglavnom imale četveroslivni krov i bile su pokrivene šindrom. Nema mnogo pisanih podataka o počecima njihove gradnje, ali ih narodna predaja vezuje za same početke osmanske uprave. Drvene džamije su nastajale uglavnom u manjim mjestima i u početku su bile vezane za vojne pohode Osmanlija, tako da su nastajale u blizini tek osvojenih vojnih utvrda. Često su nastajale i na mjestima nekih ranijih svetih ili kultnih mjesta, te u blizini izvora, visokog stabla ili šume. Upravo takva je džamija u Priluku kod Živinica, nastala u tišini hrastove šume, čija su stabla starija od stotinu godina. Ko je sagradio malu drvenu oazu mira u Priluku? Kao vakifi ove džamije se navode šejh Hasan kao kapetan Tuzlanske kapetanije i šejh Mustafa kao vojni efendija. Stara džamija u Priluku je, prema očuvanom natpisu, izgrađena 1148. hidžretske, odnosno 1735/1736. godine po gregorijanskom kalendaru. Drveni džamijski mimber je bogato dekoriran geometrijskim motivima. Uz staru drvenu džamiju nalazi se mezaristan sa nekoliko stotina nišana, izrađenih od kamena pješčara. Drvena džamija, heroj koji je prkosio vremenskim i historijskim (ne)prilikama, bila je u funkciji do 1998. godine, a danas se u njoj obavljaju samo posebni namazi, najčešće petkom.