O melodičnim molitvama

Drevni narodi su vjerovali da se sve u kosmosu kreće u određenom ritmu i pokretu. Muzika je izuzetno važan element svjetovnog i duhovnog života čovjeka. Najrasprostranjenija duhovna muzika bosanskohercegovačkih muslimana je prisutna u obliku ilahija i kasida. Dok su ilahije pjesme posvećene Bogu, kaside (pjesme sa ciljem) predstavljaju formu kojom se opisuju ličnosti, događaji ili pojave. Ova vrsta muzike u Bosnu i Hercegovinu dolazi sa sufijama, a nerijetko je poprimala utjecaje lokalne muzike. Ilahije i kaside su imale, pored duhovnog i estetskog, i didaktički karakter. Čuvale su se usmenim putem i prepisivanjem. Prilikom posjeta bosanskohercegovačkim tekijama, uočavamo izvođenje molitvi, ilahija i kasida uz upotrebu muzičkih instrumenata. Ovakve instrumente danas možemo naći u porodičnom muzeju Hadžimejlića u Vukeljićima – neki od instrumenata su korišteni u tekiji u Kaćunima, koju već niz generacija vode šejhovi porodice Hadžimejlić. Specifičnost ovih instumenata je u tome što daju prirodni vlastiti zvuk. Kakvi su to instrumenti? To su: naj, rebab, kudum, zilovi (činele) i bendir-mazhar. Tekijske melodije su specifična vrsta kantate, u kojima učestvuju solisti, dueti, manji horovi (zakiri). Zikr je naziv za ritual recitovanja molitvi u tekijama. Specifičnost zikra je repeticija ili ponavljanje molitvi u kojem učestvuje, pored solista, i čitav džemat (zajednica). Ovaj ritual predstavlja kompleksan audiovizualni doživljaj, kojem je cilj da se svi zvukovi zajednice uklope, prateći ritam koji je jedinstven, skladan, božanski. Tekijske melodije su prihvatljive za svakog jer ne zahtijevaju muzičko obrazovanje – u njima učestvuje čitava zajednica koja se melodičnom molitvom približava Bogu.