Mapa BiH |
Sarajevo |
---|---|
Priče o Naslijeđu |
Graditeljstvo, Kultura |
Stara pravoslavna crkva u Sarajevu
Stara Pravoslavna crkva, odnosno Crkva svetih arhanđela Mihaila i Gavrila, nastala je u vrijeme velikog razvoja Sarajeva tokom vladavine Osmanskog carstva i uprave Gazi Husrev-bega, poznatog i kao velikog graditelja. Sam oblik crkve je prilično nekarakterističan s obzirom na to da je njena širina veća od njene dužine. Iako je namjenski građena kao pravoslavni sakralni objekat i zamišljena da služi stoljećima u istu svrhu, njen prvobitni arhitektonski oblik nije imao jednu od osnovnih odlika crkve – zvonik, koji je dograđen tek početkom 20. stoljeća. Prvi zvonik bio je drveni, a tek onda zidani. Naime, razlog tome je zakon Osmanskog carstva koji je zabranjivao gradnju objekata većih od džamije. Upravo zbog njenog odstupanja u obliku od karakterističnih pravoslavnih crkava, vjeruje se da je ova crkva izgrađena na temeljima još starije crkve. Pored brojnih zanimljivosti koje krije u svojim riznicama, kao posebna ističe se i narodno predanje o njenom nastanku i gradnji, koja iskazuje domišljatost stanovništva i na zanimljiv način objašnjava nastanak tlocrta crkve. U početku, crkva je bila jednospratna i veoma visoka, međutim, u 17. stoljeću, kada njen prostor postaje nedovoljan za sve vjernike, ta visina je raspolovljena drvenim podom i tako je nastala emporaGalerija u crkvi koja je određena za žene, galerija, koja je određena za žene. U požaru 1788. godine crkva je stradala, te je nakon toga dobila novi krov. U dvorištvu crkve nalazi se stari bunar u koji su se ubacivali novčići i čija se voda (iako metalnog okusa) smatrala ljekovitom. Crkva danas, zajedno sa okolnim prostorom – dvorištem, zgradom muzeja, parohijskim domom i ulaznom kapijom, čini vrijedan nacionalni spomenik. Pored samih objekata, crkva-muzej sadrži i brojne značajne eksponate (predmete). Tako je zbirka ikonaSlika pravoslavnih svetaca obično na drvetu ili platnu ovoga muzeja jedna od značajnijih.
Saznaj više
Legenda kaže da je Gazi Husrev-beg na molbu vjernika pristao na izgradnju crkve, ali je ograničio njenu veličinu. On je uvjetovao da crkva mora da bude jednostavna i da njena veličina bude samo onolika kolika je volovska koža kada se raširi. Stari mudrac pravoslavne vjeroispovijesti dosjetio se da volovsku kožu izreže na tanke trake i njima označi zemljište. Na taj način uspio je ispoštovati zapovijed Gazi Husrev-bega, ali i omogućiti gradnju dovoljno velike crkve.
Izvori i literatura
Mašić, Pavle. 1988. Stara pravoslavna crkva u Sarajevu i problematika njene zaštite. Sarajevo.
Čajkanović, Simeon. 1889. Srpska pravoslavna crkva svetih arhangela u Sarajevu. Glasnik Zemaljskog Muzeja. Volume 1, Knjiga 4. Sarajevo.
Skarić, Vladislav. 1928. Srpski pravoslavni narod i crkva u Sarajevu u 17. i 18. vijeku. Državna Štamparija. Sarajevo.
Mazalić, Đoko. 1942. Stara crkva u Sarajevu. Glasnik hrvatskih zemaljskih muzeja u Sarajevu 43. 1941. Sarajevo.