Jevrejska meraja, mjesto nekadašnjeg zajedničkog hrama Aškenaza i Sefarda u Bijeljini

Kao jedan od istaknutih centara trgovine u sjeveroistočnoj Bosni i Hercegovini, Bijeljina je pružala dobre uvjete za život Jevreja. Baveći se ovim zanimanjem, u nju se počinju doseljavati polovinom 19. stoljeća. Prve sefardske porodice bile su naseljene u Šabića mahali, u samom centru grada. Već 1867. godine imali su svoju sinagogu i meldar – konfesionalnu osnovnu školu. Uspostavom austro-ugarske vlasti, u Bijeljinu doseljavaju i Aškenazi, koji se ravnopravno i aktivno uključuju u sve pore društvenog i privrednog života.

Razlike među Aškenazima i Sefardima, kao i u drugim sredinama Bosne i Hercegovine, i u Bijeljini su se ogledale u mnogo čemu. Razlikovali su se po nošnji, obrednom bogosluženju, običajima, kuhinji i jeziku kojim su govorili. Imali su svoje zasebne hramove, vjerske škole i rabine. Jedno vrijeme među njima su vladali izuzetno zategnuti odnosi, što zbog trgovinske konkurentnosti, što zbog pretjerane strogosti u vjerskim načelima i običajima.

Međutim, te razlike su u međuvremenu prevaziđene, pa je na inicijativu Avrama Levija, predsjednika prve zajedničke Jevrejske općine u Bijeljini, 1900. godine izgrađen i zajednički hram. Sinagoga se nalazila u centru grada, u glavnoj ulici, preko puta hotela. Bila je to prostrana građevina, sa galerijom na spratu i elementima istočnjačke arhitekture. Sjeverno pročelje krasila su dva izdužena šestougaona tornja sa kupolama u obliku lukovice, koji su veoma podsjećali na minarete džamija.

Do Drugog svjetskog rata hram su opsluživala dva rabina, koji su popularno nazivani jevrejskim hodžama. Pored bogosluženja u hramu i obavljanja drugih vjerskih poslova, poput vjerskog ritualnog klanja stoke, vršili su i vjersku prosvjetnu službu u meldaru.

Sinagoga je razorena i opljačkana početkom Drugog svjetskog rata. Poslije rata je u potpunosti srušena, a Bijeljinci su još dugo nakon toga mjesto na kojem je bila izgrađena nazivali jevrejskom merajom.