Dogodine u Jerusalemu!

Pesah je najveći jevrejski praznik koji se obilježava u spomen na oslobađanje Jevreja iz egipatskog ropstva. Proslavlja se osam dana. Naziva se još i blagdanom beskvasnih hljebova, jer se tokom svih dana njegovog obilježavanja jede beskvasni hljeb maca (maces). Čak je i posjedovanje kvasca u kući zabranjeno, pa je u Bosni i Hercegovini bio običaj da uoči Pesaha neko od odraslih članova porodice svijećom po kući traži zaostale namirnice koje su bile pod utjecajem kvasne ili kisele fermentacije, koje bi se potom spalile.

Blagdan započinje obrednom večerom koja se zove seder, a koju predvodi glava kuće. Tokom večere se slijedi strogo propisani red, čiji je vjerski obred zapisan u knjigama koje se zovu hagada, koje se, pored molitvi, čitaju i prepričavaju u krugu porodice za vrijeme prvih noći Pesaha. Jedna od najpoznatijih i najljepših sačuvanih hagada na svijetu je Sarajevska hagada, koja se čuva u Zemaljskom muzeju Bosne i Hercegovine. Iluminacije u Sarajevskoj hagadi pružaju nam mnoštvo podataka, kojima upoznajemo život španskih Jevreja i njihove običaje, posebno kada je o pesahalnim obredima riječ.

Seder večera ima posebnu važnost i puna je simbolike i značenja. Za svečano postavljenim stolom okuplja se čitava porodica, a na čelu stola se postavljaju tri macesa i keara. Keara je poseban tanjir – tacna na kojoj su obilježena mjesta za simbolična jela bez kojih bi Pesah bio nezamisliv. Jedući hranu sa keare, Jevreji se kroz njenu simboliku sjećaju teškog života svojih predaka u egipatskoj zemlji. U Bosni je bio običaj da se za vrijeme seder večere vrata kuće ostavljaju otvorena kao znak dobrodošlice svakom dobronamjerniku. Na večeru su se pozivali i siromašni, sa kojima se dijelila svečana trpeza kao sjećanje na Jevreje u Egiptu koji nisu imali nikakva prava. U vrijeme večere se dva puta izgovara nada da će sljedeći Pesah slaviti u Jerusalemu.